Overvloed: vriend of Toxische luxe?

Een goede kennis van mij, Katrin Van de Water, schrijft een boek over overvloed.

We kennen elkaar sinds 2009 – toen we als de enige twee Vlamingen deelnamen aan een driedaagse bij Laura Babelowski. Sindsdien kruisten onze paden zich regelmatig. Ze was ook ooit te gast op onze podcast Memento21.

Onlangs stuurde Katrin via haar nieuwsbrief een eerste beeld van haar boek. Het ziet er prachtig uit. Dat beeld bracht ons in gesprek over het thema: overvloed, en hoe dat zich verhoudt tot het idee van ‘genoeg’.

Hieronder vind je een iets gestileerde versie van mijn antwoorden in dat gesprek. Hergebruik is een van de principes die ik gebruik om efficiënter te zijn.

Overvloed is geen probleem. Tot het dat wel wordt.

Mijn kijk op de wereld rust op een paar fundamentele aannames. Eén daarvan is: meewerken met onze natuur maakt alles makkelijker. En dan bedoel ik zowel onze natuur als soort, als onze individuele aard.

Ik zie het als een systeem met meerdere lagen:

• Ons Operating System: HumanOS de oernatuur, gevormd door miljoenen jaren evolutie
• Onze Software: onze unieke persoonlijkheid, gevormd door opvoeding, cultuur en ervaring

De werkelijkheid is natuurlijk complexer, maar ik hou het graag bruikbaar. Het hoeft niet perfect te zijn om waardevol te zijn.

Als je kijkt naar onze evolutie – een eindeloos proces van trial & error, met moeder natuur als experimentator-in-chief – dan valt iets op:

We zijn nooit ontworpen om chronisch te veel te hebben. Af en toe overvloed? Prima. Maar meestal niet.

De natuur had geen reden om ons een ingebouwde ‘genoeg-knop’ te geven. Want er was nooit te veel.

En precies dat is vandaag een probleem.

We kunnen prima omgaan met momenten van overvloed – een feest, een piek, een beloning.

Maar constante overvloed? Zonder structuur, zonder innerlijke rem? Dat wordt giftig.

Zodra opvoeding, cultuur of persoonlijke discipline onvoldoende buffer bieden, kantelt het.

Overvloed wordt dan niet langer voedend, maar verwoestend.

Ik zie dat patroon overal terugkomen – in alles wat mensen gebruiken of najagen:

Water. Suiker. Informatie. Seks. Likes. Aandacht. Roem. Geld.
Wat ooit voedde, vergiftigt ons als het geen grens kent.

Je ziet het bij kindsterren die mentaal instorten onder een lawine van aandacht.

Bij Euromillions-winnaars die binnen enkele jaren terug op hun oude financiële niveau staan – niet door domheid, maar omdat ze nooit hebben geleerd met overvloed om te gaan.

🔹 De vier zones van overvloed

En dit patroon is universeel. Je kunt het bijna uittekenen – als een curve met vier herkenbare zones:

1. Zone 1 – Geen verschil

Je doet meer, maar merkt geen resultaat. Effort zonder impact.

Voorbeeld: tien boeken over productiviteit lezen zonder toepassen.

2. Zone 2 – The Uphill / The Good Fight

Meer doen levert ook echt meer op.

Voorbeeld: meer oefenen en beter worden, harder werken en meer verdienen.

3. Zone 3 – Plateau & Downhill

Je doet nog steeds meer, maar het levert niets extra’s op – of het werkt zelfs tegen je.

Voorbeeld: langer werken, maar slechtere beslissingen nemen. Meer kopen, minder voldoening.

4. Zone 4 – Toxisch

Je bent over het breekpunt. Het teveel richt schade aan.

Voorbeeld: constant likes nodig hebben om je goed te voelen, of jezelf verdoven met informatie, alcohol of werk.

Zone 4 is het gevaar. Zonder structuur of zelfbeheersing wordt wat overvloedig was, vergif.

Overvloed is geen zonde

Maar zonder innerlijke structuur – zonder een bewust ‘genoeg’ – verandert het in iets dat je verteert.

Overvloed breekt je zonder waarschuwing

Misschien is échte luxe vandaag: weten waar jouw grens ligt.

Niks om te verkopen vandaag!

Ik juich wel 😇 voor je.